Perspektywy w budownictwie – 7. Konwencja ZHI

Polski Związek Pracodawców Hurtowni Branży Grzewczej, Sanitarnej, Klimatyzacji i Wentylacji – ZHI skupia firmy obsługujące ok. 80% rynku materiałów z branży grzewczej, sanitarnej i instalacyjnej. O tym, co czeka branżę instalacyjno-grzewczą i jakie są kierunki oraz zakres zmian w UE, mówił Matthieu Duc z Europejskiej Organizacji Przemysłu Grzewczego EHI. Zwracał uwagę na fakt, że osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. wymaga zwrócenia uwagi głównie na efektywność energetyczną i wykorzystanie czystej energii. Preferowane będą najbardziej wydajne urządzenia grzewcze. Graniczną datą dla paliw kopalnych będzie rok 2040 i do tego czasu z eksploatacji powinny być wycofane samodzielne kotły na paliwa kopalne. UE ma ambitny cel – wprowadzanie OZE w sektorze ciepłowniczym na poziomie co najmniej 49% do 2030 r. W porównaniu z innymi nośnikami energii silny nacisk kładziony jest na elektryfikację, pomimo nowych celów w REPowerEU, a zastosowanie w ciepłownictwie wodoru nie jest ani wykluczone, ani promowane. Przyspieszona zostanie Fala renowacji oraz działania na rzecz budynków zeroemisyjnych, a także wycofanie wsparcia ogrzewania opartego na paliwach kopalnych. Kraje członkowskie mają różne perspektywy wdrażania zmienionego prawodawstwa i znaczną elastyczność, jeśli chodzi o sposób, w jaki planują zamierzone cele osiągnąć. Kluczowe znaczenie ma monitorowanie postępów na szczeblu krajowym. Po wyborach do Parlamentu Europejskiego można się spodziewać zwrócenia większej uwagi na wdrożenie i akceptację społeczną Zielonego Ładu, podnoszenia konkurencyjności przemysłu UE w porównaniu z USA i Chinami, zwiększania bezpieczeństwa dostaw energii w Europie oraz intensyfikacji prac nad strategią w zakresie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. 

O wdrażaniu dyrektywy EPBD w Polsce mówił Tomasz Gałązka z Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Jest to bardzo duże wyzwanie, ale też impuls dla rozwoju nowoczesnego budownictwa. Merytoryczne prace nad EPBD zostały zakończone, a regulacje wynikające z inicjatyw politycznych UE, takich jak: Europejski Zielony Ład, pakiet legislacyjny „Fit for 55”, a także EU ETS 2, EED, RED III oraz AFIR, mają się przyczynić do realizacji celów europejskiej polityki klimatyczno-energetycznej. Główne postanowienia EPBD obejmują m.in.: ustanowienie Krajowego planu renowacji budynków, wymagania minimalne dot. charakterystyki energetycznej, bezemisyjność nowych budynków, wprowadzenie współczynnika globalnego ocieplenia w cyklu życia budynku, przyjęcie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynków, poprawa charakterystyki energetycznej przy większej renowacji, minimalne normy charakterystyki energetycznej dla użytkowanych budynków niemieszkalnych, renowację zasobów budynków mieszkalnych, wykorzystanie energii słonecznej w nowych budynkach, wprowadzenie systemu paszportów renowacji, wymagania wobec systemów technicznych budynków, infrastrukturę na potrzeby zrównoważonej mobilności, zasady kształtowania systemów wsparcia, bazy danych dotyczące charakterystyki energetycznej budynków, okresowe kontrole systemów technicznych w budynkach, świadectwa charakterystyki energetycznej oraz zaangażowanie ekspertów na potrzeby systemu kontroli dokumentów.

Najistotniejszym terminem jest data publikacji dyrektywy w Dzienniku Urzędowym UE, a następnie konieczność wprowadzenia przepisów niezbędnych do wykonania jej postanowień w ciągu 24 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Projekt KPRB należy przedstawić KE już do 31 grudnia 2025 r., a przyjęty ma zostać do 31 grudnia 2026 r. Kolejne dokumenty przedstawiane będą co 5 lat. Wymóg bezemisyjności obowiązywać będzie od 1 stycznia 2028 r. nowe budynków instytucji publicznych, a od 1 stycznia 2030 r. – wszystkie nowe budynki. Minimalne normy dotyczące charakterystyki energetycznej użytkowanych budynków niemieszkalnych zaczną obowiązywać od 2030 r., a obowiązek wykorzystania energii słonecznej w nowych budynkach już od początku 2027 r. 

Przeczytaj także: Targi Instalacje 2024 | RynekInstalacyjny.pl

Konieczne będą zmiany w krajowych aktach prawnych wdrażające postanowienia dyrektywy. W ustawie o charakterystyce energetycznej budynków wraz z aktami wykonawczymi będą one dotyczyły: zasad prowadzenia okresowych kontroli, zasad sporządzania świadectw, ich metodologii, ekspertów i baz danych oraz sposobu weryfikacji dokumentów. W ustawie Prawo budowlane i rozporządzeniu WT zostaną wprowadzone wymagania dla nowych budynków oraz baz danych nt. wykorzystania energii słonecznej w nowych budynkach, wymagania dla budynków bezemisyjnych i dotyczące poprawy charakterystyki energetycznej przy ważniejszej renowacji. Z kolei w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego będą to zmiany dotyczące: współczynnika globalnego ocieplenia, analizy możliwości zastosowania OZE, automatyki i infrastruktury na potrzeby zrównoważonej mobilności oraz charakterystyki energetycznej. Rady Ministrów będzie też przyjmować dokumenty w formie uchwał, w tym Krajowy plan renowacji budynków, Krajowy plan w zakresie wprowadzenie współczynnika globalnego ocieplenia w cyklu życia oraz Krajowy plan w zakresie zasady kształtowania systemów wsparcia. 

Możliwa jest także nowelizacja innych aktów prawnych, takich jak ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, ustawa o efektywności energetycznej, ustawa o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 oraz rozporządzenie w sprawie warunków użytkowania budynków mieszkalnych. Aktualnie procedowane są zmiany w rozporządzeniu w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej, które ma wejść w życie w styczniu 2026 r. Będzie ono zawierać nową procedurę obliczeń i uwzględniać aktualną normalizację, EPBD 2024 oraz nowe wzory świadectw. Czekają nas też nowe Warunki Techniczne – 2028 i 2030. 

Stan polskiego rynku budowalnego, instalacyjnego i grzewczego oceniano w kilku wystąpieniach. O tegorocznej kondycji rynku budowlanego mówiła Małgorzata Walczak-Gomuła, prezes ASM, o sytuacji gospodarczej i płatnościach w branży – Michał Modrzejewski z Allianz Trade, o perspektywach rynku urządzeń grzewczych – Janusz Staroscik, prezes zarządu SPIUG, a o ocenie rynku z perspektywy członków ZHI – Tomasz Boruc, dyrektor zarządzający tego związku. Dyskutowano także o trendach w dystrybucji oraz przyszłości branży w najbliższych latach – swoimi opiniami podzielili się m.in. Joanna Stelmasiak z sieci hurtowni Tadmar oraz Krzysztof Ciemięga z firmy Bosch. Gdyby pokusić się o podsumowanie wystąpień jednym zdaniem – przed budownictwem wiele wyzwań, ale i nowych szans, branżę instalacyjną czeka więc dużo pracy. 

Jednak żeby tę pracę wykonać, potrzebne są nie tylko materiały i urządzenia, ale także kadry monterskie i budowalne. Branża instalacyjna aktywnie włączyła się w tworzenie ośrodków krzewienia wiedzy technicznej w formie Branżowych Centrów Umiejętności dla instalatorów w Żywcu, Bydgoszczy, Miastku i Krzeszowicach – inicjatywom tym także poświęcono wystąpienia. Nasza redakcja od początku kibicowała powstawaniu BCU i widząc jak duże jest to wyzwanie, wymagające współdziałania w trójkącie – organizacje branżowe, samorządy lokalne i ich szkoły oraz firmy producenckie i usługowe – wyróżniła te inicjatywy tegorocznymi statuetkami Lider Instalacji.